09011653010
حلال های شیمیایی موادی هستند که توانایی حل کردن سایر مواد را دارند. این قابلیت با توجه به ساختار و نوع این حلال ها متفاوت است. حلال ها به اشکال مختلفی وجود دارند که به حلال های مایع، حلال های جامد و حلال های گازی تقسیم می شوند. در این میان حلال های مایع بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند و به دلیل عوامل مختلف این قابلیت را دارند که مقدار معینی از مواد را در خود حل کنند. عواملی مانند دما و چگالی نقش تعیین کننده ای در حلالیت یک ماده شیمیایی دارند. آب معروف ترین و فراوان ترین حلال معدنی در جهان ما است که به آن حلال جهانی نیز می گویند.
انواع حلال ها:
انواع حلال ها به طور کلی به دو دسته قطبی و غیر قطبی تقسیم می شوند. اما اگر حلال ها را بر اساس ماهیت شیمیایی آنها طبقه بندی کنیم به دو دسته حلال های معدنی و حلال های آلی تقسیم می شوند.
حلال قطبی:
ذرات تشکیل دهنده این حلال قطبی هستند و با جاذبه الکترواستاتیکی یکدیگر را جذب می کنند. آب یک حلال قطبی است و در واقع یکی از رایج ترین حلال ها است. آب بسیاری از ترکیبات یونی و کووالانسی را حل می کند.
حلال غیر قطبی:
ذرات تشکیل دهنده حلال غیر قطبی و نیروی گرانشی ضعیف واندروالس بین ذرات این حلال وجود دارد. بنابراین اکثر این حلال ها نقطه جوش بسیار پایینی دارند و فرار هستند. املاح غیر قطبی در این نوع حلال ها حل می شوند تا محلول غیر قطبی تولید شود.
حلال های شیمیایی ویژه:
دسته دیگری از حلال های شیمیایی وجود دارد که به نام White Spirit شناخته می شود. این ترکیبات حاوی هیدروکربن هایی با تعدادی اتم کربن بین 7 تا 12 بوده و در ساختار آنها عموماً ترکیباتی مانند هگزان، تولوئن، بنزن و … وجود دارد که این مواد به حلال های 402، 403، 406 معروف هستند و کاربرد اصلی آنها مربوط به رقیق کردن لاک و رنگ، تمیز کردن تجهیزات صنعتی، تهیه قیر و لاستیک و غیره.
حلال آبی:
آب حلال مولکول های قطبی و رایج ترین حلال مورد استفاده موجودات زنده است. تمام یون ها و پروتئین های موجود در سلول در آب داخل سلول حل می شوند. در واقع محلول هایی که حلال آنها آب است محلول های آبی نامیده می شوند.
حلال های آلی:
حلال های آلی از نظر ساختار شیمیایی به سه دسته تقسیم می شوند: هیدروکربن ها، اکسیژن و هالوژن ها. در ادامه به انواع حلال های آلی و معرفی چند نمونه از آنها می پردازیم.
حلال های هیدروکربنی:
این مواد به دو دسته آلیفاتیک و آروماتیک (بنزن، تولوئن، زایلن و …) تقسیم می شوند. این ترکیبات عموماً از نفت خام استخراج می شوند که در برخی موارد از ترکیب مواد مختلف استفاده می شود.
حلال آلیفاتیک:
ترکیبات آلیفاتیک موادی هستند که در ساختار خود حلقه های معطر ندارند مانند آلکان ها، آلکن ها و غیره.
سیکلوهگزانون:
سیکلوهگزانون یک روغن مایع است که بی رنگ یا مایل به زرد است. کاربردهای زیادی دارد اما به عنوان حلال برای تولید علف کش ها، سلولز، رزین های طبیعی و مصنوعی، موم ها، چربی ها و غیره نیز استفاده می شود.
حلال های معطر:
این حلال ها به طور گسترده به عنوان عوامل چربی زدا و همچنین در ساخت رنگ، جوهر و مواد شیمیایی کشاورزی استفاده می شود. به عنوان مثال می توان به بنزن، زایلن و تولوئن اشاره کرد.
بنزن:
بنزن به عنوان ساده ترین ترکیب معطر شناخته می شود. بنزن در ساخت لاستیک و لاستیک، صنعت چاپ و رنگ، تولید رزین، چسب، نایلون، استایرن و در ترکیب حلال های صنعتی برای زدودن چربی از سطوح مختلف استفاده می شود.
حلال های اکسیژن:
این دسته شامل الکل ها، کتون ها، آلدئیدها، گلیکول اترها، استرها و غیره است.
اتانول آمین:
این ترکیبات دارای هر دو گروه الکل و آمین در ساختار خود هستند، این خاصیت باعث شده است که مونو اتانول آمین، دی اتانول آمین و تری اتانول آمین به طور گسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرند.
حلال های هالوژن:
موادی که عنصری از گروه هالوژن ها (کلر، برم و…) در ساختار خود دارند، هالوژن نامیده می شوند.
متیلن کلراید:
متیلن کلرید عضوی از خانواده حلال های شیمیایی هالوژنه است، این یک حلال بی رنگ و شفاف با بوی کمی شیرین مانند کلروفرم است و بسیار فرار است. این ترکیب قطبی و غیر قابل اختلاط با آب است اما می تواند با بسیاری از حلال های آلی مخلوط شود. متیلن کلرید به دلیل توانایی بالای خود در حل کردن چربی، به طور گسترده برای تمیز کردن آلاینده ها از سطح تجهیزات هواپیما، ریل قطار، تجهیزات خودرو و غیره استفاده می شود. فیلم های عکاسی و جوهر چاپ.