پلی آکریل آمید که به اختصار PAM نیز نامیده می شود، پلیمری متشکل از مونومرهای آکریل آمید است که در انتها به یکدیگر متصل شده اند. این ترکیب که نوعی پلی الکترولیت است در دو نوع آنیونی و کاتیونی تولید می شود. این پلیمر کاربردهای زیادی در طیف وسیعی از فرآیندهای صنعتی دارد، اما یکی از مهمترین کاربردهای پلی آکریل آمید برای انعقاد یا لخته سازی مواد جامد در مایع در فاضلاب شهری و صنعتی است.

کاربردهای پلی آکریل آمید چیست؟
همانطور که گفتیم پلی آکریل آمید کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد که در ادامه رایج ترین آنها را توضیح خواهیم داد.

تصفیه آب و فاضلاب:
وجود ذرات کلوئیدی مانند چربی ها و روغن ها و سایر جامدات معلق با وزن مولکولی کم یکی از بزرگترین چالش ها در تصفیه آب و فاضلاب است. روش های مختلفی برای حذف این مواد معرفی شده است که از جمله آنها می توان به استفاده از منعقد کننده ها و لخته سازها اشاره کرد. ذرات ماسه با بار منفی و مواد آلی با بار مثبت به راحتی با پلی آکریل آمید واکنش داده و باعث لخته شدن آنها می شود. علاوه بر حذف آلاینده های موجود در آب و فاضلاب با این روش، استفاده از پلی آکریل آمید در بهبود رنگ و شفافیت آب بسیار موثر است.

در واقع PAM به عنوان یک پلیمر کاتیونی قادر به افزایش سرعت رسوب باکتری ها و کمک به بهبود جذب سلول های باکتریایی، مواد جامد معلق و اجزای سلولی است. پلیمرهای کاتیونی به طور گسترده ای برای از بین بردن و خالص سازی موجودات مضر از آب استفاده می شود.

صنعت کاغذ:
در صنعت کاغذ، پلی آکریل آمید به عنوان چسبنده و نگهدارنده الیاف و حفظ رنگدانه ها بر روی الیاف کاغذ نقش مهمی ایفا می کند. در انگلستان سالانه تقریباً 12000 تن از این پلیمر در صنعت کاغذ استفاده می شود.

کشاورزی:
از این پلیمر در کشاورزی برای افزایش هوادهی و کاهش تراکم خاک، بهبود آبیاری و ریشه زایی عمیق و افزایش استحکام و ظاهر محصولات زراعی استفاده می شود. همچنین با کاهش نیاز آبی، کاهش فرسایش خاک و هزینه های نگهداری گیاهان به بخش کشاورزی کمک می کند.

لوازم آرایشی:
لوسیون ها و برخی از لوازم آرایشی نیاز به عامل تثبیت کننده و اتصال دهنده دارند و به همین دلیل از پلی آکریل آمید در این صنعت استفاده می شود. تنها چیزی که اهمیت دارد غلظت ماده مورد نظر است. در برخی کشورها میزان مصرف این ماده در صنایع آرایشی و بهداشتی مشخص شده است.

صنعت معدن:
پلی آکریل آمید را می توان در استخراج، فرآوری و دفع مواد معدنی مانند زغال سنگ، طلا، نقره، مس، آهن، سرب و روی، آلومینیوم، اورانیوم، نیکل، فسفر، پتاسیم، منگنز و سایر مواد معدنی استفاده کرد. هدف اصلی آن بهبود کارایی جداسازی جامد از مایع و نرخ بازیابی است.

پزشکی:
ژل این ماده بر پایه پلیمریزاسیون رادیکال آزاد آکریل آمید و اتصال عرضی متیلن بیس آکریل آمید (N, N’-methylene-bisacrylamide) است. از نظر فیزیکی بسیار پایدار است و به طور خاص برای جداسازی الکتروفورتیک پروتئین های کوچک یا متوسط استفاده می شود.

سایر کاربردهای پلی آکریل آمید:
انعقاد جامدات و کلوئیدهای معلق در فرآیندهای قند و غلظت مایعات
جداسازی جامدات و ترکیبات آلی در آب برگشتی سیستم های تبرید و گرمایش
جداسازی جامدات، روغن ها، گریس ها و اکسیدهای نامحلول در تصفیه آب برگشتی در صنعت فولاد
حذف رنگ، مواد معلق و کلوئید در صنعت پتروشیمی
نتیجه:
بنابراین حجم بسیار زیادی از این ترکیب پرکاربرد با خلوص بالا برای مصارف صنعتی استفاده می شود. این مصرف بالای پلی آکریل آمید به خوبی نشان خواهد داد که تقاضا برای این ترکیب پرکاربرد بسیار زیاد است.